​Ο «δικός μας» δήμος

Οι επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές γίνονται σε ένα πρωτόγνωρο κοινωνικό πεδίο. Από τη μια η λαίλαπα των μνημονίων που έχουν ισοπεδώσει το μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού ιστού και από την άλλη η εκλογική δυναμική που έχει αποκτήσει ο ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτές οι δύο περιπτώσεις μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι περισσότερο πολιτικές από ποτέ και οφείλουμε να μην τις αντιμετωπίζουμε απομονωμένα από την κεντρική πολιτική σκηνή. Από την στιγμή μάλιστα, που η τοπική αυτοδιοίκηση αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα θύματα των μνημονίων, από τη στιγμή που αφυδατώθηκε από τις αυτοτελείς τις δυνατότητες και έχει μετατραπεί σε έναν φοροεισπρακτικό μηχανισμό, πειθήνιο όργανο της κεντρικής εξουσίας, έπαψε να αποτελεί ένα αυτόνομο πεδίο πολιτικής παρέμβασης.

Οφείλουμε να ανακτήσουμε το αυτόνομο ρόλο της σε σχέση με την κεντρική πολιτική εξουσία και να την μετασχηματίσουμε σε μια τοπική κυβέρνηση με κέντρο τον άνθρωπο, τις ανάγκες και τις δυνατότητες του. Για να πραγματοποιηθεί αυτό οφείλουμε να δώσουμε ένα τέλος σε κάθε κατεστημένη συνήθεια του παρελθόντος, όπως για παράδειγμα να ψηφίζουμε τον αρεστό/ους της επιλογής μας με βάση συγγενικά και πελατειακά κριτήρια και όχι με κριτήρια αμιγώς πολιτικά. Την στιγμή μάλιστα που μεγάλο μέρος αυτών των επιλογών μας οδήγησαν εδώ που βρισκόμαστε σήμερα.

Είναι στοίχημα λοιπόν, να οργανώσουμε την λαϊκή οργή σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας, να ενώσουμε όλες τις κοινωνικές δυνάμεις του δήμου, τους εξωραϊστικούς και τοπικούς συλλόγους  της περιοχής, όλους τους ενεργούς πολίτες με σκοπό να δημιουργηθεί ένα ευρύτερο πολιτικό αυτοδιοικητικό κίνημα που θα συνοδεύει την συνολική προσπάθεια ανατροπής αυτής της κατάστασης που βιώνουμε σήμερα. Οποιαδήποτε προοδευτική αρχή και να υπάρξει σήμερα, με τον αποδεκατισμό που έχουν υποστεί οι δήμοι, δεν θα καταφέρει να κάνει πολλά πράγματα. Οι πόροι των δήμων έχουν σαφώς περιοριστεί και οι επιλογές για αναπτυξιακά έργα είναι σαφώς περιορισμένες. Συνεπώς χρειάζεται να υπάρχει πολιτική βούληση, κοινωνική κίνηση, συμμετοχή, έλεγχος και διαφάνεια σε όλες τις δομές του δήμου και αυτά ξεκινάνε πρώτα από όλα από εμάς  τους ίδιους, τους καθημερινούς απλούς πολίτες αυτής της κοινωνίας.

Αρχικά θα πρέπει να διευρύνουμε το κέντρο λήψης των αποφάσεων του δήμου και να δώσουμε έμφαση σε θεσμούς λαϊκής συμμετοχής. Για μας δεν υπάρχει η λογική συγκεντρωτικής  λειτουργίας, όπου λίγοι λαμβάνουν τις αποφάσεις στα τεκταινόμενα του δήμου. Αντίθετα θεωρούμε ότι για να είναι ένα πολιτικό σχέδιο επαρκές και ολοκληρωμένο θα πρέπει να ξεκινάει από τις ίδιες τις γειτονιές. Προταγματικός στόχος για μια προοδευτική και ριζοσπαστική κίνηση θα μπορούσε να είναι η αντικατάσταση του κοινότυπου προϋπολογισμού με το συμμετοχικό προϋπολογισμό, που έχει ήδη εφαρμοσθεί στη Λατινική Αμερική (Βραζιλία, Περού κλπ). Αυτή η διαδικασία τροφοδοτεί την συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων που σχετίζονται με τους στόχους και την κατανομή των δημοσίων επενδύσεων σε τοπικό επίπεδο. Είναι μια διαρκής διαβούλευση μεταξύ της δημοτικής αρχής και των πολιτών που αφορά τις προτάσεις του προϋπολογισμού, η οποία αναπτύσσεται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, με στόχο να καταρτιστεί μια πρόταση προϋπολογισμού για το επόμενο έτος διαχείρισης, που θα έχει ως βάση τα αιτήματα των πολιτών. Μέσα από αυτή τη διαδικασία αφενός επιτυγχάνεται ο εκδημοκρατισμός των τοπικών θεσμών ενώ αφετέρου λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας για να μην υπάρχει κακή διαχείριση των χρημάτων από την αρμόδια αρχή.

Κατ' αυτόν τον τρόπο, συνταγή επιτυχίας για εμάς είναι η συμμετοχή των πολιτών σε τοπικούς φορείς της περιοχής, η δημιουργία λαϊκών συνελεύσεων, η συμμετοχή στα τοπικά κινήματα και τις αντιστάσεις, η πολιτισμική δραστηριότητα και κάθε άλλη μορφή συλλογιστικής που ξεκινάει με γνώμονα την δημοκρατία και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Όπως για παράδειγμα είναι τα κινήματα
 
πόλης, μέσα από τα οποία οι πολίτες διεκδικούν περισσότερο δημόσιο χώρο, πραγματοποιώντας μια προσπάθεια επαναοικειοποίησης των κοινών μεταξύ μας, αυτοί οι αγώνες διασφαλίζουν την απτή καθημερινή μας ζωή, το δικαίωμα να μπορούμε να πηγαίνουμε στις πλατείες δημόσια (βλέπε εξέγερση στο πάρκο Γκεζί) να μην αγοράζουν το πράσινο και τη γη μας (βλέπε Σκουριές Χαλκιδικής). Ο δήμος μας μπορεί να γίνει οργανωτής αυτής της προσπάθειας ενώ μπορεί να δώσει χώρους αναξιόπιστους ώστε να αναδειχθούν μορφές αυτοοργάνωσης οι οποίες μπορούν μέσα από τη δραστηριότητα τους να περνάνε νέα μηνύματα στην κοινωνία, να αποδεικνύουν στην τελική ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός και μπορούμε μέσα από αμεσοδημοκρατικές δομές σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών να τον ανακαλύψουμε.

Για να εφαρμόσουμε κοινωνική πολιτική στον δήμο θα πρέπει να κάνουμε μια διάκριση μεταξύ της φιλανθρωπίας και της αλληλεγγύης. Για μας αποτελεί άγνωστη έννοια η υποκρισία ορισμένων οικονομικών κέντρων, μεμονωμένων προσωπικοτήτων που κάνουν φιλανθρωπία, ενώ οι ίδιοι βρίσκονται σε μια εύπορη κατάσταση που έχει επέλθει γιατί έχουν αρπάξει των μόχθο των εργαζομένων και απλά καιροσκοπικά επιλέγουν να βοηθούν τους συνανθρώπους τους. Για εμάς η αυτοοργάνωση των εγχειρημάτων σε συνδυασμό με την αλληλεγγύη που αναπτύσσεται στην κοινωνία συμβαδίζει άρρηκτα με κάθε κίνημα ανατροπής. Η τοπική αυτοδιοίκηση καθ' ότι είναι η πρώτη οργανωμένη μορφή διοίκησης μπορεί να πρωτοστατήσει ώστε να επιτυγχάνεται η αλληλεγγύη η οποία αποτελεί ανάχωμα στον ατομισμό της εποχής μας και στον κοινωνικό κανιβαλισμό. Με τελικό σκοπό να ανατραπεί κάθε κατεστημένη αντίληψη, όπως είναι και η φιλανθρωπία.

Είναι σημαντικό τέλος, να αντιληφθούμε ότι είναι στοίχημα για το μέλλον της κοινωνίας συνολικά και των τοπικών κοινωνιών ειδικότερα, να εκφραστεί ένα κοινωνικό ρεύμα αντίδρασης στις μνημονιακές επιλογές, αρχής γενομένης από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, τις περιφερειακές και την ευρωβουλή. Εμείς γνωρίζουμε πολύ καλά τον στρατηγικό στόχο που υπηρετούμε, το πολιτικό σχέδιο που συνδιαμορφώνουμε από κοινού με τους πολίτες και σε καμία περίπτωση αυτά που θα επικοινωνήσουμε με τον κόσμο δεν είναι κωφά λόγια, αέναες δεσμεύσεις χωρίς αντίκρισμα, αλλά είναι αποτέλεσμα επεξεργασίας και συλλογικής δουλειάς. Αυτό συνεπάγεται ότι θεωρούμε τουλάχιστον υποκριτικό αυτό που κυριαρχεί στις φετινές αυτοδιοικητικές εκλογές με το θέμα της ανεξαρτησίας των δημοτικών κινήσεων. Θεωρούμε ότι είναι μια προσπάθεια να εξιλεωθούν από τις επιλογές τους οι πρώην του δικομματικού συστήματος και νυν μέντορες των μνημονιακών επιταγών. Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ έχουν πολλούς λόγους να φοβούνται να πουν ανοιχτά από ποιό κόμμα υποστηρίζονται, εμείς όμως εναντιωνόμαστε στη λογική του φερετζέ της ανεξαρτησίας,  διότι πιστεύουμε και εμπνεόμαστε από τις αρχές και τις ιδέες της ριζοσπαστικής αριστεράς και εκτελούμαι έναν ρόλο που σχηματοποιείται εύστοχα από το σύνθημα, “τρεις κάλπες-μια επιλογή - να νικήσουμε”. Ξέρουμε ότι αν λείψει ένα συστατικό από τα τρία, η επιτυχία θα είναι μερική, ενώ εμείς επιδιώκουμε την καθολική απελευθέρωση από τα μνημονιακά δεσμά.

Χριστόφορος Σιμοτάς